W trakcie swojego życia spotkamy wiele różnych osób, o bardzo odmiennych charakterach i skłonnościach – czy to w szkole, pracy, na uczelni czy w jakimkolwiek innym miejscu. Niekiedy nie będziemy mieli żadnego wyboru w kwestii przebywania z niektórymi z nich, ponieważ będą oni członkami naszej rodziny bądź współpracownikami, których nie będziemy mogli unikać. Jest to problematyczne, biorąc pod uwagę, że mogą to być ludzie toksyczni.
Co gorsza, toksyczna osoba nie musi na pierwszy rzut oka wcale się taka wydawać – wręcz przeciwnie. Jest szansa, że dopiero po jakimś czasie poznamy jej prawdziwe kolory, a wtedy może być nam trudno się od niej uwolnić. Dlatego też warto wiedzieć, czym charakteryzują się toksyczni ludzie, żeby móc ich rozpoznawać, a także jak sobie z nimi radzić, kiedy już zdamy sobie sprawę, że mamy z nimi do czynienia.
Osoba toksyczna, czyli jaka?
Można spotkać się z różnymi definicjami ludzi toksycznych. Najprościej jest po prostu powiedzieć, że są to osoby, które negatywnie wpływają na nasze życie i je „zatruwają”. Mogą swoją obecnością doprowadzić do pogorszenia się naszego nastroju, obniżenia się poczucia własnej wartości, powstania kompleksów.
Najbardziej groźni są dla nas ludzie toksyczni w rodzinie czy związkach, ponieważ w obu przypadkach nie jest łatwo zerwać z takimi osobami kontakt i są one w stanie wywrzeć na nas największy wpływ. Często mentalne rany, które powstały w wyniku długotrwałego kontaktu z osobą toksyczną, leczy się jeszcze przez wiele lat po uwolnieniu się od niej.
Czym charakteryzują się toksyczni ludzie?
Jak już wspomniano, osoba toksyczna może być całkowicie niepozorna, chociaż zdarzają się też takie przypadki, w których można wyczuć to od razu. Tak czy inaczej, warto zwracać uwagę na pewne czerwone flagi, a następnie szybko reagować, kiedy je dostrzeżemy.
Najbardziej oczywistymi oznakami, że dana osoba jest toksyczna, jest psychiczne bądź fizyczne znęcanie się nad ludźmi w jej otoczeniu (na przykład członkami rodziny). Musimy sobie uzmysłowić, że ludzie toksyczni się nie zmienią i nie powinno się ignorować ich zachowania, licząc na to, że się ono polepszy. Toksyczni ludzie często wykorzystują, podświadomie lub świadomie, techniki manipulacji emocjonalnej, które sprawiają, że obiekty ich agresji same się o nią obwiniają lub ją usprawiedliwiają.
Jednak nie każda osoba toksyczna będzie sprawcą przemocy, czy to fizycznej, czy psychicznej przynajmniej nie od razu. Są także inne, mniej oczywiste oznaki, które powinny dać nam do myślenia. Należą do nich arogancja, przekonanie o własnej wyższości i chęć bycia w centrum uwagi, a przy tym bagatelizowanie swoich wad i złego zachowania oraz obracanie sytuacji tak, aby zbudować sobie wizerunek ofiary.
Istotnymi wskazówkami mogą być też ciągłe zmiany nastroju i nastawienia. Toksyczni ludzie w jednej chwili mogą być dla nas mili i przyjacielscy, a w drugiej – chłodni, złośliwi, nieczuli. W ich repertuarze znaleźć można chociażby osądzanie i poniżanie. Mimo to potrafią tak zmanipulować drugą osobę, żeby nie odbierała tego jako atak i nie zrywała kontaktów. Jest tak dlatego, że często osoba toksyczna jest jednocześnie charyzmatyczna i przekonująca, przez co potrafi sprawić, żeby wszystko szło po jej myśli.
Ludzie toksyczni – jak sobie z nimi radzić?
Pierwszym krokiem do poradzenia sobie z toksyczną osobą jest po prostu zdanie sobie sprawy, że jest ona toksyczna – im szybciej, tym lepiej, ponieważ bardzo często sytuacja wraz z upływem czasu znacznie się pogarsza. Wydawałoby się to proste, ale w rzeczywistości często tak nie jest, zwłaszcza, jeśli jesteśmy do tej osoby przywiązani emocjonalnie (jest to nasz rodzic, partner).
Jeśli już jesteśmy pewni, że mamy do czynienia z toksycznymi ludźmi, powinniśmy jak najszybciej uciąć z nimi wszelkie kontakty. Może się to wydawać ekstremalne, jednak będzie to najlepsza decyzja dla naszego długofalowego zdrowia psychicznego i fizycznego. Nie warto mieć nadziei, że pertraktacje, negocjacje, rozmowy czy błagania coś zmienią, ponieważ nawet jeśli sytuacja na jakiś czas ulegnie poprawie, później prawdopodobnie wróci do poprzedniego albo jeszcze gorszego stanu. Jeśli mieszkamy z osobą toksyczną, powinniśmy poszukać możliwości wyprowadzki, a jeśli jest ona naszym partnerem – zakończyć związek.
Co jednak, jeśli całkowite odcięcie się od toksycznej osoby? Może być, że problem sprawiają nam toksyczni ludzie w pracy, której nie możemy porzucić, czy rodzice, od których ze względów finansowych nie możemy się wyprowadzić. W takim wypadku powinniśmy zadbać, aby ludzie toksyczni mieli z nami jak najmniej kontaktu, a kiedy już do niego dojdzie – trzymać ich na dystans, maksymalnie skracać konwersacje i nie reagować na wszelkie zaczepki i prowokacje.
Osoby toksyczne żerują na słabości i nieszczęściu innych ludzi – kiedy zobaczą, że ktoś staje im naprzeciw, nie boi się ich i nie jest podatny na stosowane przez nich sztuczki, w wielu przypadkach odpuszczą i przestaną się nam narzucać. Jeśli jednak się tak nie stanie, musimy po prostu wytrwać w postanowieniu, aby je ignorować, aż dojdziemy do momentu, kiedy będziemy mogli uwolnić się od nich raz na zawsze.
Toksyczni ludzie – podsumowanie
Toksyczni ludzie w pracy, rodzinie, związkach czy szkole to problem, który prędzej czy później dotyczył będzie prawdopodobnie każdego z nas. Dlatego też tak ważne jest, aby nauczyć się, czym charakteryzują się ludzie toksyczni i nie ignorować znaków, które mogłyby wskazywać, że dana osoba należy do tej kategorii. Im dłużej będziemy czekać, aby zerwać lub ograniczyć kontakty, tym będzie to trudniejsze.
Należy też zwrócić uwagę na fakt, że ludzie toksyczni z reguły nie są samoświadomi i nie uważają się za złych ludzi. Jeśli wpisujesz w wyszukiwarkę hasła typu „czy jestem toksyczna test”, może to świadczyć o tym, że chociaż wykazujesz pewne typowe dla takich ludzi cechy, to jeszcze jest szansa, aby to zmienić i porzucić szkodliwe nawyki. Nie będzie to prawdopodobnie łatwe, ale pozwoli uniknąć krzywdzenia ludzi ze swojego otoczenia.