Budowanie poczucia własnej wartości jest niezbędne do pokonania takich problemów jak lęki, depresja czy zaburzenia odżywiania itd. Podzielamy tezę Nathaniela Brandena, jednego z największych badaczy poczucia własnej wartości, który jest przekonany, że za większością problemów psychologicznych kryje się poczucie, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy, brakuje nam wiary w siebie, czyli mamy niską samoocenę.
Czym jest poczucie własnej wartości?
Dla tego psychologa poczucie własnej wartości jest układem odpornościowym świadomości, co stawia je w centrum naszej równowagi psychicznej i czyni niezbędnym warunkiem osiągnięcia szczęścia. Na szczęście, podobnie jak układ odpornościowy, poczucie własnej wartości można budować i wzmacniać. I ta zmiana nie zależy od okoliczności zewnętrznych czy ludzi wokół nas, ale od nas samych.
Aby jednak wzmocnić poczucie własnej wartości, nie wystarczy powtarzać motywujących fraz, konieczna jest praca nad jego podstawowymi filarami. Zmiana w jednym z tych aspektów prowadzi do poprawy w pozostałych, a w efekcie wzrasta wiara w nasze możliwości radzenia sobie z wyzwaniami i poczujemy się lepiej we własnej skórze.
Sześć filarów poczucia własnej wartości
Branden proponuje, że poczucie własnej wartości opiera się na tych 6 filarach:
Żyć świadomie
Oznacza to stawianie czoła życiu z proaktywną postawą, nie ograniczanie się do rozwiązywania problemów, ale wychodzenie im naprzeciw. Polega na akceptacji błędów, poprawianiu ich i uczeniu się na nich. Świadome życie zakłada bycie refleksyjnym i głębokie poznanie samego siebie, świadomość, dlaczego podejmujemy takie, a nie inne decyzje. Oznacza to uznanie naszych słabości, ale także naszych wartości.
Akceptacja siebie
Niemożliwe jest, abyśmy kochali siebie, jeśli nie akceptujemy siebie w całości, z naszymi zaletami i wadami. Ludzie, którzy nie akceptują siebie, sabotują swoje związki i osiągnięcia zawodowe, ponieważ uważają, że nie zasługują na miłość i sukces. Jednak kiedy akceptujemy siebie, jesteśmy w stanie pogodzić się z samym sobą, a także pogodzić się z błędami przeszłości. Akceptacja jest kluczem do budowania poczucia własnej wartości. Oczywiście akceptacja nie oznacza, że nie chcemy się poprawić, ale że rozumiemy swoje ograniczenia i nadal jesteśmy szczęśliwi, bo skupiamy się na swoich osiągnięciach i mocnych stronach.
Odpowiedzialność za siebie
Oznacza to, że rozumiemy i akceptujemy, że jesteśmy odpowiedzialni za nasze zachowania i decyzje, a także za nasze pragnienia, wartości i przekonania; co oznacza również, że jesteśmy odpowiedzialni za nasze szczęście. Taka postawa pozwala nam przestać obwiniać innych, wziąć odpowiedzialność za swoje życie i wreszcie skupić się na osiąganiu celów. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy odpowiedzialni za wszystko, co się dzieje; powinniśmy mieć również świadomość, że istnieją sytuacje, na które nie mamy wpływu.
Samopoczucie
Zakłada respektowanie naszych potrzeb, wartości i marzeń, poszukiwanie alternatywnych zachowań, które są zgodne z tym, co myślimy, czujemy i czego pragniemy. Oznacza to, że traktujemy siebie z szacunkiem i pokazujemy siebie takimi, jakimi jesteśmy, ponieważ nie czujemy potrzeby zmiany tylko po to, by zadowolić innych z obawy przed odrzuceniem.
Życie z celem
Powinniśmy rozumieć, że nasze szczęście i decyzje nie są zdane na łaskę przypadku czy innych ludzi, ale zależą od nas samych. Oznacza to również umiejętność określenia i wdrożenia wszystkich działań niezbędnych do przejęcia kontroli nad naszym przeznaczeniem. Życie z celem to wykorzystanie naszych umiejętności do osiągnięcia czegoś, co jest naszą prawdziwą pasją i spełnieniem.
Uczciwość osobista
Jest to integracja przekonań, wartości i ideałów ze sposobem działania. Polega ona na zachowaniu się zgodnie z tym, w co wierzymy, byciu zgodnym z naszymi ideami i sposobem postrzegania świata. Kiedy nie podążamy za swoimi przekonaniami i przeczymy sobie, gubimy się i nasze poczucie własnej wartości kończy się załamaniem.