Ponad 100 różnych chorób związanych z zapaleniem stawów jest określane mianem reumatyzmu. Wiele osób identyfikują go z odczuwanym bólem ścięgien i mięśni. Pacjenci często mylą ścięgna z nerwami. Inne przypadki zapalenia stawów są związane z powszechnymi chorobami.
We współczesnych podręcznikach do reumatologii, koncepcja reumatyzmu jest bardzo prosta
We współczesnych podręcznikach do reumatologii, koncepcja reumatyzmu jest bardzo prosta. Rzeczywiście, istnieje wiele chorób reumatycznych, które podzielone są ze względu na zapobieganie, ich nazwy i definicje są związane z mechanizmami schorzeń oraz z tym, jakich organów dotyczą.
Krótka historia reumatologii
Proponujemy czytelnikowi krótką podróż po historii reumatologii w celu zaznajomienia go z tematem.
Zacznijmy od Hipokratesa. Był on greckim lekarzem, który żył w VI wieku przed naszą erą. Jest on uważany za ojca medycyny. Hipokrates opisał chorobę z taką precyzją, że w dniu dzisiejszym możemy korzystać z jego opisu w celu postawienia diagnozy. Myślał jednak, że zapalenie stawów wywoływane jest przez płyn i żółć w mózgu. W języku greckim reumatyzm oznacza ,,przepływ cieczy”. To słowo zostało użyte do nazwania wielu chorób, które powodują zapalenie stawów. Hipokrates opisał chorobę, jako taką która atakuje stopy. Kiedy zobaczył pacjenta z atakiem ostrego zapalenia stawu w stopie, prawdopodobnie była to dna moczanowa. Choroba ta występuje głównie u dorosłych ludzi, u których poziom kwasu moczowego we krwi jest wyższy niż normalnie (u kobiet występuje częściej, ponieważ wysokość kwasu moczowego podnosi się w okresie menopauzy, ale jest raczej rzadkie). Dnawe zapalenie stawów może wystąpić także w innych stawach, ale najczęściej pojawia się ono w stawie palucha, pierwszej kości śródstopia, a zapaść jest określeniem tego zjawiska.
Hipokrates opisał także, że ostry lub chroniczny artretyzm (zapalenie stawów) kolana to różne formy dny moczanowej. Opisywał również wiele infekcji, chorób zapalnych o nieznanych przyczynach, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroby skóry (łuszczyca), choroby powodowane odkładaniem się cząsteczek wapnia w tkankach stawów. Wspomniał on także o zapaleniu stawów u dzieci. Gorączka reumatyczna jest często brana za objaw infekcji, np. anginy. U około 4% dzieci, które leczone są antybiotykami została zauważona poprawa po dwóch tygodniach stosowania. Zapalenie stawów migruje u nich między różnymi stawami, aż w końcu samoistnie ustępuje w ciągu kilku tygodni. Kiedy gorączka reumatyczna jest skomplikowana, pojawiają się wówczas objawy związane z sercem, co prowadzi do nieodwracalnych uszkodzeń zastawek.
Istnieją także inne formy zapalenia stawów, takie jak np. poporodowe zapalenie stawów, rzeżączkowe zapalenie stawów(spowodowane zakażeniem narządów płciowych powstałym w wyniku rozprzestrzeniania się bakterii we krwi) oraz toczeń, który pojawia się głównie u kobiet. Konsekutywne reumatoidalne zapalenie skóry jest bardzo powszechne. Pojawia się ono najczęściej po porodzie albo wówczas jego objawy nasilają się.
Reumatyzm histeryczny to kolejny ciekawy opis reumatyzmu. Kobiety, które skarżą się na uogólniony ból, związany z istotnymi elementami emocjonalnymi głównie na niego cierpią. Przez lata nazwa, psychogenny reumatyzm, była wykorzystywana do określania choroby. Obecnie zwana jest fibromialgią. Objawia się poprzez słaby sen, powszechny ból całego ciała oraz ciągłe zmęczenie. Fibromialgia z pewnością nie jest chorobą psychogenną, ale zakłada się, że ze względu na istniejącą wadę, pojawiają się także objawy w psychice.
Czego dowiedzieliśmy się do tej pory?
Nie ma jednego rodzaju zapalenia stawów i nie jest ono spowodowane tylko czynnikami biologicznymi, ale może być również pourazowe. Przeguby są ulubionym miejscem dla reumatyzmu, ale może on wpływać także na inne narządy. Istnieją także, takie rodzaje reumatyzmu, które nigdy nie dotyczą stawu. Przed zakończeniem tego krótkiego wstępu, są jeszcze informacje, które należy przedstawić, które umożliwią czytelnikowi lepsze zrozumienie tematu.
Najczęstszą chorobą stawów jest choroba zwyrodnieniowa stawów (OA). Głównie zaangażowaną w schorzenie strukturą jest chrząstka stawowa.
Kręgosłup składa się ze ,,stawów komórkowych”, które są również w niektórych przypadkach dotknięte reumatyzmem. Ból kręgosłupa zatem może być bezpośrednio związany z tym schorzeniem.
Reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, zapalenie skórno- mięśniowe (zapalenie zarówno skóry, jak i mięśni), twardzina skóry lub twardzina układowa (stan zapalny i zwłóknienie skóry oraz innych organów), zapalenie naczyń (zapalenie naczyń krwionośnych lub żył) są powodowane przez autoimmunologiczny mechanizm organizmu (przeciwciała są skierowane przeciwko własnym tkankom powodującym stan zapalny). Te choroby reumatyczne utorowały drogę dla określania innych zapaleń stawów lub podobnych mechanizmów.
Różne schorzenia reumatyczne mogą występować w dzieciństwie albo w okresie dojrzewania. Gorączka reumatyczna jest najczęstszą przyczyną zapalenia stawów u dzieci.
Określenie ,,choroby reumatyczne krwi” nie powinny być stosowane. Krew jest używana do badań laboratoryjnych, w celu określenia zmian związanych z powstaniem każdej choroby.