Skąd wziąć chęci do działania
Czasami mimo szczerych chęci do podjęcia jakiegoś działania brakuje nam “tego czegoś” co dało by nam “siłę napędową”. To właśnie motywacja pozwala nam w osiąganiu celów. Czym jest motywacja i w jaki sposób nam pomaga?
Definicja słowa motywacja
Nie istnieje jednoznaczna definicja motywacji. W psychologii istnieje wiele różnych ujęć teoretycznych oraz definicji tego pojęcia. Najogólniej rzecz ujmując, definicja motywacji w psychologii mówi, że “motywowanie to określenie wszystkich procesów zaangażowanych w inicjowanie, ukierunkowywanie i utrzymywanie fizycznych oraz psychicznych aktywności człowieka”. Formy motywacji są różne, ale wszystkie obejmują procesy umysłowe, które pobudzają, pozwalają na dokonanie wyboru i ukierunkowują zachowanie.
Motywacja – co to takiego?
Motywacja pozwala nam wytrwać, mimo przeciwności losu. W psychologii używa się również pojęcia „popęd” na określenie motywacji wynikającej raczej z potrzeb biologicznych, podkreślającej jej znaczenie dla przeżycia i prokreacji.
Natomiast „motyw” rezerwuje się dla pragnień, które nie służą bezpośrednio zaspokojeniu potrzeb biologicznych, lecz są mocno zakorzenione w uczeniu się, np. ludzka potrzeba osiągnięć.
Podstawowe teorie motywacji, wyróżniane przez psychologów są następujące:
TEORIA INSTYNKTÓW – procesy biologiczne motywują wzorce zachowań specyficzne dla danego gatunku, np. migracja ptaków lub wędrówki ryb
TEORIA POPĘDÓW – potrzeby wytwarzają popędy, które motywują zachowania dopóty, dopóki nie dojdzie do ich zredukowania, np. pragnienie, łaknienie
TEORIE POZNAWCZE – wiele motywów jest przede wszystkim skutkiem percepcji i procesów uczenia się, a nie biologii, np. umiejscowienie kontroli, potrzeba osiągnięć
TEORIA HUMANISTYCZNA ABRAHAMA MASLOWA – motywy są rezultatem potrzeb występujących w określonym, hierarchicznym porządku, np. potrzeba szacunku, potrzeba samorealizacji
TEORIA ZYGMUNTA FREUDA – motywacja jest wynikiem nieświadomych pragnień, które wraz z dojrzewaniem przechodzą zmiany rozwojowe, np. seks, agresja
Nie ma jednej teorii wyjaśniającej wszystkie rodzaje motywacji, ponieważ każda motywacja charakteryzuje się specyficzną mieszanką wpływów biologicznych, umysłowych, behawioralnych i społeczno-kulturowych. Proces motywacyjny polega na wzbudzaniu wewnętrznego stanu gotowości do działania, pobudzaniu energii, ukierunkowywaniu wysiłku na cel, selektywności uwagi (ignorowanie bodźców nieistotnych, a koncentracja na najważniejszych aspektach sytuacji), zorganizowaniu reakcji w zintegrowany wzorzec i kontynuowaniu czynności, dopóki warunki nie ulegną zmianie.