Niepewność pomiaru, a dokładniej mówiąc jej prawidłowe obliczanie i analizowanie, to temat, który odgrywa dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu laboratoriów. Warto się więc z nim zapoznać, zarówno, jeśli rozważa się wykonywanie lub sprawdzanie takich pomiarów, jak i w przypadku gdy ktoś zawodowo zajmuje się wykonywaniem audytów systemów zarządzania jakością w tego typu instytucjach.
W pierwszej kolejności trzeba zrozumieć, dlaczego w ogóle niepewność pomiaru jest istotna. Następnie można przejść do kwestii tego, jak dokonywać odpowiednich obliczeń i na co trzeba zwracać uwagę. Najważniejsze zagadnienia omówimy poniżej.
Dlaczego obliczanie niepewności pomiaru ma znaczenie?
Na ostateczny wynik przeprowadzonego badania w laboratorium (czy to medycznego, czy badawczego) ma wpływ wiele czynników. Między innymi to, jak próbka była transportowana do laboratorium i czy została poprawnie pobrana. Wyliczając niepewność wymiaru, możemy określić, w jakim stopniu wynik wykonanego badania jest wiarygodny i ocenić skuteczność wdrożonego systemu zarządzania jakością.
O niepewności pomiaru mówi się zarówno w odniesieniu do pomiarów fizycznych, jak i chemicznych. Można wyróżnić różne typy niepewności (złożona, standardowa, rozszerzona) i błędów, które na nią wpływają (systematyczny, gruby, przypadkowy). To, co będzie miało znaczenie w danym przypadku (i jak wysoka niepewność jest jeszcze akceptowalna, a jaka jest już powodem do niepokoju) zależy w dużej mierze od indywidualnych okoliczności.
Jak obliczyć niepewność pomiaru?
Ciężko jest (a wręcz jest to niemożliwe) odpowiedzieć na pytanie, jak obliczyć niepewność pomiaru w formie czysto pisemnej. Jest to relatywnie złożony koncept. Jak już wspomniano, jest wiele aspektów, które trzeba wziąć pod uwagę i informacji oraz metod, które trzeba poznać.
Oczywiście jak najbardziej da się tego nauczyć i warto to zrobić, ale nie obejdzie się zwykle bez skorzystania ze specjalnego kursu. W jego skład będą na ogół wchodziły zarówno niezbędne materiały naukowe i instrukcje, jak i wsparcie doświadczonego trenera, który wszystko po kolei wytłumaczy, odpowie na pytania i poprawi błędy.
Warto wiedzieć, że tego typu kursy obecnie są prowadzone także w formie zdalnej (online), dzięki czemu są one mniej czasochłonne. Nie trzeba nigdzie dojeżdżać, a dzięki odpowiedniemu podejściu i wykorzystaniu właściwych narzędzi skuteczność szkolenia jest równie wysoka, jak w przypadku szkoleń w formie stacjonarnej. Duże znaczenie ma wykorzystanie w kursie specjalnie przygotowanych przykładów i ćwiczeń, dzięki którymi uczestnicy mogą lepiej przyswoić materiał.