Piramida potrzeb Maslowa jest czymś, o czym zapewne każdy w swoim życiu chociaż raz słyszał. Dzieli ona potrzeby na kilka kategorii i ustawia je w formie piramidy, z tymi najważniejszymi na dole, a najmniej istotnymi – na górze. Spełnienie ich wszystkich ma być jedyną drogą do osiągnięcia całkowitego szczęścia. W takim razie jakie są potrzeby wg Maslowa? Czy potrzeby Maslowa odczuwa każdy człowiek i co wiąże się w ich niezaspokojeniem?
Hierarchia potrzeb Maslowa
Piramida potrzeb Maslowa na samym dole stawia potrzeby najbardziej kluczowe dla człowieka, bowiem potrzeby fizjologiczne. Należy do nich między innymi potrzeba jedzenia, picia, posiadania schronienia, a także przebywania w odpowiedniej temperaturze. Są one absolutną podstawą do nie tyle prawidłowego, co jakiegokolwiek funkcjonowania. Osoba, której nawet najbardziej podstawowe potrzeby nie są spełnione nie będzie w stanie skupić się na niczym innym niż właśnie one.
Kolejne potrzeby wg Maslowa to potrzeby bezpieczeństwa. Człowiek chce czuć się bezpieczny we własnym kraju, pracy i domu. Zagrożenie wojną czy utratą zatrudnienia wiąże się z dużym stresem i ma zdecydowanie negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne danej osoby. Ważne jest więc, aby mieć poczucie stabilizacji w swoim życiu.
Powyżej potrzeb bezpieczeństwa w piramidzie znajdują się potrzeby przynależności, a więc chęć bycia członkiem jakiejś grupy lub społeczności. Ludzie z natury nie są samotnikami i ważny jest dla nich kontakt z drugim człowiekiem. Jeśli jesteśmy samotni i nie mamy nawet z kim porozmawiać, nie będziemy czuć się spełnieni. Każdy chce wiedzieć, że gdzieś jest jego miejsce, w którym będzie zrozumiany, zaakceptowany czy wysłuchany – może to być na przykład grupa przyjaciół, współpracowników czy rodziny.
Nad potrzebami przynależności znaleźć możemy potrzeby uznania. Chcemy być doceniani i czuć, że nasza ciężka praca jest zauważana i respektowana. Większość ludzi marzy o tym, aby podnieść swój status społeczny i mówiąc potocznie „być kimś”. Wraz z naszą pozycją w społeczeństwie na ogół rośnie także poczucie własnej wartości. Czujemy się lepiej ze sobą, jeśli wiemy, że mamy szacunek innych.
Ostatni z rodzajów potrzeb, znajdujący się na samej górze piramidy, to potrzeby samorealizacji. W ostatnich latach kładzie się coraz większy nacisk na ich spełnianie i wielu ludzi zaczyna zastanawiać się, jak to zrobić.
Jak interpretować zależności między potrzebami wg Maslowa?
Przede wszystkim należy wiedzieć, że aby móc spełniać potrzeby znajdujące się wyżej w piramidzie, najpierw musimy zająć się tymi bardziej podstawowymi. Nikt w końcu nie będzie martwił się samorealizacją, kiedy nie ma czego włożyć do garnka lub jest bezdomny. Podobnie nie będziemy się bardzo przejmować zyskaniem uznania innych, kiedy pochłaniać nas będzie brak poczucia bezpieczeństwa związany z na przykład wojną lub kryzysem jakiegoś rodzaju. Bardziej walczyć będziemy o to, aby zrealizować potrzeby najważniejsze, ponieważ boleśnie odczujemy ich brak.
Z kolei potrzeby wyższego rzędu mogą nam się nie wydawać takie istotne i nawet jeśli nie uda nam się ich spełnić, nie zrobi nam to aż tak ogromnej różnicy. Dlatego też wiele osób na przykład w pewnym momencie zaczyna się interesować samorealizacją, ale w przypadku jakichkolwiek trudności łatwo to porzuca. Nie da się tak zrobić z potrzebą jedzenia czy picia. Według Maslowa tylko spełnienie wszystkich potrzeb z piramidy daje gwarancję bycia szczęśliwym człowiekiem, chociaż dla wielu może to być kwestia sporna. Są osoby, chociaż jest ich zdecydowanie mniej, które nie lubią należeć do grup i czują się w ich źle. Czy to oznacza, że będą oni mniej szczęśliwi, jeśli nie zmuszą się do uczestniczenia w nich? Oczywiście, że nie. Potrzeby Maslowa są uniwersalne, ale kolejność ich ułożenia nie zawsze będzie odpowiadała każdemu człowiekowi.
Potrzeby Maslowa a motywacja
Ludzi najbardziej motywuje chęć zaspokojenia potrzeb. Motywacja jest największa w przypadku potrzeb niższego rzędu, ponieważ konsekwencje ich niezaspokojenia są najbardziej srogie. W związku z tą zależnością piramidę można łatwo wykorzystać na przykład do odpowiedniego motywowania pracowników, co stara się robić wiele firm. W pracy mogą być spełniane wszystkie potrzeby człowieka, od tych zajmujących najniższe pozycje na piramidzie, do tych zajmujących najwyższe. Potrzeby fizjologiczne w pracy są powiązane na przykład z istnieniem pokoju socjalnego czy możliwością odpoczynku.
Potrzeby bezpieczeństwa wiążą się ze stabilnością zatrudnienia – jeśli pracownik nie wie, czy będzie pracował na przykład za miesiąc, jak wysoka może być jego motywacja? Jeśli chodzi o potrzeby przynależności, sprawa jest dość oczywista. Mało kto chce pracować gdzieś, gdzie panuje zła atmosfera w zespole, zwłaszcza, jeśli w toku swoich obowiązków trzeba współpracować z innymi. Z kolei potrzeby uznania można spełnić przyznając pracownikom premie i bonusy tak, aby widzieli, że ich ciężka praca jest dostrzeżona i doceniona. Coraz większy nacisk kładzie się na potrzeby samorealizacji w pracy, na przykład finansując dla pracowników szkolenia czy kursy.
Warto wiedzieć, na czym polega piramida potrzeb Maslowa. Wiedząc, jakie potrzeby musimy spełnić, łatwiej jest nam stać się szczęśliwym człowiekiem.